บางคนอาจเรียกมันว่าเป็นหินที่มีชีวิตที่น่ารักที่สุดในโลก เพราะมันหน้าตาคล้ายๆกันกับ หินหรือลูกแก้ว แต่จริงๆแล้วมันเป็นพืชชนิดหนึ่ง ด้วยขนาดและรูปร่างที่แปลกตาแหวกแนว Lithops (ไลทอป) เป็นหนึ่งในพืช หรือต้นไม้ที่อาจกลายมาเป็น Trend หนึ่งเมื่อหลายคนต้องกักตัวอยู่ที่บ้าน และมีกิจกรรมในบ้านมากยิ่งขึ้น และการที่มันเติบโตในทะเลทราย ด้วยรูปร่างหน้าตาของมันทำให้มันรอดพ้นจากสัตว์กินพืชหลายชนิดที่ก็คิดว่ามันเป็นหินที่มีอายุยืนยาวมากถึง 40-50 ปีเลยทีเดียว
ประวัติ และการเจริญเติบโต ของ Lithops
มักพบมากในประเทศที่มีความแห้งแล้ง อย่างเช่นแอฟฟริกาใต้ ซึ่งมีสภาพภูมิอากาศที่ไม่ค่อยเอ้ออำนวยต่อพืชผล ต้นไม้เท่าใดนัก และมีฝนตกน้อยกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลกเกือบครึ่ง (ค่าเฉลี่ยทั่วโลกมีฝนตกที่ 786 มม. แต่ที่แอฟฟริกาใต้มีแค่ 464 มม.)
คำถามคือแล้วเมื่อ ไลทอปเป็นพืช แต่เมื่อไม่มีน้ำ ไม่มีฝนตกมันอยู่ได้อย่างไร? คำตอบคือ พืชชนิดนี้อาศัยแค่เพียงไอน้ำจากหมอก หรือ หยดน้ำเพียงเล็กน้อยเท่านั้นก็สามารถมีชีวิตอยู่ได้แล้ว คือพูดง่ายๆ มันสามารถเจริญเติบโตได้แม้ไม่มีน้ำ และการเจริญเติบโตของพืชชนิดนี้ เหมือนถูกออกแบบมาให้ไม่ต้องใช้น้ำหรือใช้น้ำน้อยมากๆเลยทีเดียว
และด้วยเหตุนี้ รูปร่างของไลทอปจึงเป็นลักษณะเหมือนกันกับหินขนาดเล็ก เพื่อป้องกันการสูญเสียน้ำ และเพื่อไม่ให้พื้นผิวของมันสัมผัสกับความร้อนมากเกินไป ซึ่งนั่นทำให้มันมีใบแค่สองใบ และมีรากแค่รากเดียว และอาจมีความยาวมากถึง 6 นิ้วเลยทีเดียว รวมถึงมีขนาดเล็ก เพราะหากว่ามีขนาดใหญ่จะต้องทำให้มันใช้น้ำเยอะขึ้นนั่นเอง
การปลูกต้นไลทอป และการดูแล
ดินสำหรับปลูก
ไม่ใช่ดินธรรมดาแต่เป็นหินทรายที่ไม่ได้แน่นมาก เพียงพอที่จะทำให้ตัวไลทอปฝังตัวลงไปได้สะดวก และเนื่องจากพืชชนิดนี้ไม่ได้ใช้น้ำเยอะ สภาพดินควรจะร่วน ไม่อมน้ำ เพราะหากชื้นเกินไปจะทำให้รากเน่าได้ ซึ่งดินที่ควรใช้คือดินแบบเดียวกับต้นกระบองเพชร รวมถึง หินโรยหน้าดิน ก็ไม่ควรที่จะอมน้ำด้วย
ตากแดด
แสงแดด – ต้นไลทอป เป็นต้นไม้ที่ดูแลกรักษาง่ายมาก เพียงแค่ต้องการแสงแดด 2-3 ชั่วโมงเท่านั้น ซึ่งหากไม่ได้รับแสงแดดอย่างเพียงพอแล้ว ตัวต้นไม้ก็จะเริ่มฝ่อและเหี่ยวและตายในที่สุด ซึ่งสามารถสังเกตได้จากการที่ตัวของมันเองนั้นเริ่มมีใบที่ไม่เท่ากัน เปลี่ยนเป็นสีเขียว ซึ่งจุดนี้ต้องเป็นจุดที่ควรสังเกตดีๆ
รดน้ำบ่อยขนาดไหน?
การรดน้ำ – แม้ว่าใช้น้ำน้อย แต่เทคนิคการรดน้ำก็สำคัญ คือไม่ใช่ต้องรดทุกวัน แต่ต้องรดน้ำเฉพาะช่วงหนึ่งของการเจริญเติบโตของมันเท่านั้น โดยควรที่จะต้องให้กระถางที่ปลูกอยู่ รวมถึงดิน แห้งตลอดเวลาในช่วงที่ไม่ใช่ช่วงเจริญเติบโต
สำหรับการรดน้ำนั้นจะไม่รดในช่วงหน้าร้อน และการรดน้ำอาจทำให้มันตายได้ เพราะตัวพืชเองมันคิดว่าหน้าร้อนคือหน้าแล้งและเป็นหน้าที่ไม่มีน้ำ หากรดน้ำไปอาจทำให้รากเน่า แต่หากว่าเริ่มสังเกตว่าตัว lithop เริ่มเหี่ยวก็สามารถให้ได้เพียงไม่กี่หยดเท่านั้น
เมื่อ lithops กำลังมีดอก สังเกตได้จากตุ่มที่ดูเหมือนจะหลุดออกจากใบของมัน และตุ่มนี้จะกลายเป็นดอกไม้ในที่สุด และเรากำลังจะเริ่มเห็นใบใหม่ในช่วงเวลานี้ และช่วงนี้นั่นเองที่เราควรรดน้ำ ในตอนต้นๆ เพื่อทำให้มันโตเร็วยิ่งขึ้น ให้จำเอาไว้ว่า หากดินรอบๆต้น ไลทอปยังคงชื้นอยู่ ก็ไม่ต้องรดน้ำเช่นเดียวกัน
เมื่อใบใหม่ของ lithops เริ่มงอกออกมาแล้ว ห้ามรดน้ำเป็นอันขาด เพราะใบใหม่ของมันกำลังใช้น้ำจากใบเก่าในการเจริญเติบโต การรดน้ำจะทำให้ตัวมันสับสน เพราะใบเก่าก็จะกินน้ำ และทำให้ต้นตายในที่สุด
หลังจากใบใหม่ออกมาเต็มที่แล้ว ใบเก่าก็จะกลายเป็นซากเหมือนกันกับกระดาษ เราสามารถที่จะดึงใบเก่าออกได้ ในช่วงนี้ก็สามารถรดน้ำได้ โดยการรดบริเวณดินรอบๆให้เกิดความชุ่มชื้น
4 เทคนิคในการปลูกไลทอป
- ไม่ต้องใช้ปุ๋ยมาก – ปุ๋ยก็จะต้องเป็นปุ๋ยอินทรีย์ทั่วไป โดยไม่ควรใช้สารเคมี เพราะไลทอปจะไวต่อสารเคมีมาก โดยการให้ปุ๋ยไม่จำเป็นต้องให้เยอะ และให้เป็นรายปี เช่นปีละครั้ง โดยการออกดอกของมันจะเริ่มต้นเมื่อมีอายุ 3 ปี ขึ้นไปเท่านั้น
- การวาง Lithops ในกระถาง – ควรวางให้อยู่เหนือตัวดินประมาณ 1/2 นิ้ว และหลังจากนั้นให้เติมหินสีต่างๆลงไป โดยควรมีสีแตกต่างกันรวมถึงขนาดต่างๆกันออกไปด้วย เพื่อเป็นการจำลองสภาพการเจริญเติบโตจริงๆของมัน
- วงจรชีวิตของมันไม่เหมือนกัน ไม่เท่ากัน – เช่นการซื้อมาปลูก เราจะไม่สามารถรู้ได้เลยว่า ไลทอปต้นนั้นๆ อยู่วงจรชีวิตไหนแล้ว และไม่สามารถรู้ได้อย่างแม่นยำว่า มันมีอายุเท่าไหร่ เทคนิคคือการดูแลกรักษาให้เหมือนกันหมดทุกตัว (หากมีการซื้อมาจากหลายๆแห่ง) เพื่อที่จะสังเกตดูว่าแต่ละตัวมีวงจรการเจริญเติบโตที่แตกต่างกันหรือไม่?
- ไม่วาง lithop ไว้ใกล้ต้นไม้ตัวอื่นๆ – เนื่องจากความต้องการน้ำ แสงแดด แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงกับตันไม้ของบ้านเรา การวางใกล้กันอาจทำให้ไลทอปสับสนได้ และอาจตายในที่สุด ให้แยกไลทอปออกจากต้นไม้ชนิดอื่นๆ
อ้างอิง sucsforyou.com
สายพันธุ์ทั้งหมดมีกี่ประเภท?
สำหรับสายพันธุ์ของไลทอปนั้น จะมีมากถึง 38 สายพันธุ์ ด้วยกัน โดยแตกต่างกันไปในรูปทรง สี และ บางสายพันธุ์มีลักษณะแปลกๆคือใบแยกห่างออกจากกันแบบไม่ติดกันด้วย หลักๆแล้ว ไลทอป จะมีรูปทรงคล้ายๆกันไปหมด จะแตกต่างกันที่ลวดลาย และ สี รวมถึงสีของดอกไม้ด้วย (wikipedia)
ซึ่งดูเหมือนว่า Lithops จะมีสีที่คล้ายๆกันเช่น สีเทา สีส้ม สีเหลือง สีเขียว สีน้ำตาล และแตกต่างกันออกไปในแต่ละเฉดสี ซึ่งหากนำมาปลูกรวมกันจะดูสวยงามมากเลยทีเดียว
- Amicorum
- aucampige
- bromfieldii
- coleorum
- comptonii
- dinteri
- divergens
- dorotheae
- francisci
- fulviceps
- gesinae
- gayeri
- gracilide lineata
- hallii
- helmutii
- hermetica
- herrei
- hookeri
- julii
- karasmontana
- lesliei
- marmorata
- meyeri
- naureeniae
- olivacea
- optica
- otzeniana
- pseudotruncatella
- ruschiorum
- salicola
- schwantesii
- steineckeana
- terricolor
- vallis-mariae
- verruculosa
- villetii
- viridis
- werneri
ภาพสายพันธุ์ต่างๆ ทั้งสิ้น 38 สายพันธุ์ มาจาก http://www.scrapbooklithops.com/species.html
ร้านไหนขายอยู่บ้าง? จะซื้อได้ที่ไหน?
หากไม่นับรวมร้านต้นไม้ ที่อยู่ในจตุจักร และต้องซื้อออนไลน์แล้วหล่ะก็ มีไม่กี่ร้านเท่านั้น ที่มีจำหน่ายอยู่ ในราคาราวๆ 20 บาท ไปจนถึง 79 บาท ต่อ ต้น แต่ประเด็นคือ การซื้อหนึ่งต้นเอามาเลี้ยงอาจไม่ได้ดูสวยงามเท่าไหร่นัก ดังนั้น คนส่วนใหญ่มักจะซื้อกันทียกกระถาง หรือราว 20-30 ต้น เพื่อความสวยงาม เราได้รวบรวมสถานที่น่าซื้อ Lithops มาไว้ด้านล่างนี้ ทั้งแบบเพาะเองในไทย และ เป็นเมล็ดนำเข้าจากต่างประเทศ
Shopee
สิ่งที่เราค้นเจอและลองสั่งซื้อ ใน Shopee จะมี ขายของเกี่ยวกับไลทอปดังต่อไปนี้
- เมล็ดพันธุ์ ราคาเริ่มต้น 60-79 บาท พร้อมปลูก ไม่แนะนำสำหรับคนไม่เคยปลูกมาก่อน เพราะใช้เวลานาน โดยในแพ็คจะมีดินปลูกผสมเสร็จมาให้ กระถาง ปุ๋ย ดูเมล็ดไลทอปที่นี่
- ซื้อแบบยกกระถาง 20-30 ต้น เรียกได้ว่า เอามาเลี้ยงดูต่อได้เลย สวยงาม โดยหากซื้อเยอะจะเฉลี่ยต้นละ 16-25 บาทเท่านั้น ดูแพ็คเกจที่นี่
Thai Garden Mate
เป็นร้านที่ขายพวกกระบองเพชร รวมถึง lithops ด้วย มีหลากสี เลือกพันธุ์ได้ คือเป็นร้านเฉพาะทาง เหมาะสำหรับคนที่จะสั่งมาเติมกระถาง ราคาราวๆ 60 บาท ขึ้นไป จนถึง 90 บาท ส่วน สายพันธ์ุที่มีราคาสูงที่สุดก็คือ Meyeri จะได้ 20 เมล็ดพันธุ์ ในราคา 90 บาท ไปดูได้ที่นี่ https://www.thaigardenmate.com/c/37
LAZADA
ปัจจุบัน ไม่แนะนำให้ซื้อผ่าน LAZADA เพราะร้านค้าหลายร้านมาจากต่างประเทศ และการอธิบายเกี่ยวกับ Lithops ไม่ค่อยชัดเจน และมีร้านขายน้อยมาก รวมถึงมีสายพันธุ์ให้เลือกน้อย ซ้ำยังมีรีวิวที่ดูเหมือนไม่ใช่คนจริงๆ มารีวิว มีข้อความแปลกๆ ดังนั้น ยังคงไม่แนะนำให้สั่งจากลาซาด้า
